ป่าต้นน้ำเขื่อนภูมิพล
จากเทือกเขาอันสลับซับซ้อนของอุทยานแห่งชาติดอยอินทนนท์
ก่อกำเนิดต้นน้ำลำธารสายเล็กสายน้อยไหลซอกแซกเซาะโขดหิน มารวมกัน
เป็นลำน้ำปิง
ลำน้ำสำคัญเปรียบเสมือนเส้นโลหิตใหญ่ของภาคเหนือ ไหลลงสู่อ่างเก็บน้ำเหนือเขื่อนภูมิพล
ยังประโยชน์ด้านเกษตรกรรมและ
ด้านอื่นๆ
นานัปการ
เขื่อนภูมิพล
เป็นเขื่อนอเนกประสงค์แห่งแรกของประเทศไทย
สร้างปิดกั้นลำน้ำปิงที่อำเภอสามเงา จังหวัดตาก เขื่อนนี้อำนวยประโยชน์ด้านชลประทาน
ให้แก่พื้นที่จังหวัดตากและกำแพงเพชร
ได้ 1.5 ล้านไร่ และส่งน้ำเพื่อการชลประทานลุ่มเจ้าพระยาใหญ่ร่วมกับเขื่อนสิริกิติ์
ได้อีก 2.5 ล้านไร่
ในฤดูแล้ง
ในแต่ละปีเขื่อนนี้ยังสามารถผลิตพลังงานไฟฟ้าได้เฉลี่ย 1,000 ล้านกิโลวัตต์ชั่วโมง
การทำประมงในอ่างเก็บน้ำสามารถจับปลาได้
ถึง 680
ตันต่อปี นอกจากนี้ยังมีนักท่องเที่ยวมาเที่ยวชมเขื่อนอีกปีละกว่า 150,000
คน
ป่าต้นน้ำเขื่อนสิริกิติ์
ป่าดงดิบอันอุดมสมบูรณ์ของอุทยานแห่งชาติศรีน่าน
เป็นต้นกำเนิดของลำน้ำน่าน แม่น้ำสำคัญอีกสายหนึ่งของภาคเหนือ
ไม่แตกต่างจาก
ลำน้ำปิง
จากพื้นที่อันสูงชัน ค่อยๆ ลาดลงสู่อ่างเก็บน้ำเหนือเขื่อนสิริกิติ์
ยังประโยชน์อเนกประสงค์ไม่ต่างกัน
เขื่อนสิริกิติ์
สร้างปิดกั้นลำน้ำน่าน
ที่อำเภอท่าปลา จังหวัดอุตรดิตถ์ เป็นเขื่อนอเนกประสงค์ประเภทเขื่อนดิน
สามารถอำนวยประโยชน์นานัปการ
เช่น การบรรเทาอุทกภัยและการชลประทานในทุ่งราบสองฝั่งแม่น้ำน่านกับพื้นที่ทุ่งเจ้าพระยา
ทั้งในฤดูฝนและฤดูแล้ง รวมพื้นที่กว่า
4.5 ล้านไร่
และยังสามารถผลิตพลังงานไฟฟ้าได้เฉลี่ยปีละ 670 ล้านกิโลวัตต์ชั่วโมง
ในด้านการประมงมีผลผลิตปีละ 570 ตัน เป็นแหล่ง
ท่องเที่ยวที่ดึงดูดนักท่องเที่ยว
ปีละกว่า 68,000 คน
ต้นน้ำเขื่อนศรีนครินทร์
น้ำตกห้วยแม่ขมิ้น
หรือชื่อเรียกเป็นทางการว่าน้ำตกศรีนครินทร์ เป็นน้ำตกซึ่งไหลลงมาจากแอ่งสูงบนยอดเขา
แล้วลดหลั่นกระทบโขดหิน
แบ่งซอยเป็นชั้นๆ
งดงามน่าดูยิ่งนัก บริเวณโดยรอบร่มรื่นเขียวชอุ่มด้วยพันธุ์ไม้ป่านานาชนิด
จึงเป็นสถานที่ท่องเที่ยวอันมีชื่อเสียงของ
จังหวัดกาญจนบุรี
ไม่แพ้น้ำตกเอราวัณเลย
เขื่อนศรีนครินทร์
เป็นเขื่อนที่สร้างปิดกั้นลำน้ำแควใหญ่
ตั้งอยู่ที่อำเภอศรีสวัสดิ์ จังหวัดกาญจนบุรี เขื่อนนี้มีส่วนสำคัญอย่างยิ่งต่อระบบชลประทานโครงการ
แม่กลองใหญ่
สามารถทดน้ำเข้าสู่พื้นที่การเกษตรได้ถึง 4.1 ล้านไร่ สามารถทำการประมงได้ถึง
250 ตันต่อปี และผลิตพลังงานไฟฟ้าได้เฉลี่ย
ปีละ 950
ล้านกิโลวัตต์ชั่วโมง นอกจากนี้ยังเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่ดึงดูดนักท่องเที่ยวปีละกว่า
300,000 คน
ป่าต้นน้ำเขื่อนจุฬาภรณ์
เช่นเดียวกับป่าต้นน้ำทั้งหลาย
ซึ่งร่มรื่นงดงามด้วยธรรมชาติ บางตอนก็ไหลรินเซาะกรวดทรายมาช้าๆ
บางตอนก็ซอกซอนไปตามโขดหิน
ซึ่งเปียกชื้นด้วยหญ้ามอสและกอเฟิร์น
ร่มรื่นตายิ่งนัก และสองฟากฝั่งบางตอนก็ปรากฎยอดไม้สูงโน้มจรดกั้นดังหลังคาธรรมชาติ
เขื่อนจุฬาภรณ์
ตั้งอยู่ที่ลำน้ำพรม
บนเทือกเขาขุนพาย อำเภอดอนสาร จังหวัดชัยภูมิ เขื่อนนี้ช่วยบรรเทาอุทกภัยในบริเวณทุ่งเกษตรสมบูรณ์
รวมทั้งยังเป็น
แหล่งเพาะพันธุ์ปลาน้ำจืดที่สามารถให้ผลผลิตได้ถึงปีละ
33 ตัน และเนื่องจากมีทิวทัศน์ที่งดงาม รวมทั้งอากาศที่เย็นตลอดปี
จึงมีผู้มาเที่ยว
ชมความงามถึงปีละ
45,000 คน นอกจากนี้ ยังสามารถผลิตพลังงานไฟฟ้าได้เฉลี่ย 60 ล้านกิโลวัตต์ชั่วโมงต่อปีอีกด้วย
ป่าต้นน้ำเขื่อนรัชชประภา
พื้นที่ส่วนใหญ่ของอุทยานแห่งชาติเขาสก
เป็นผืนป่าปนภูเขาหินปูน ซึ่งสลับซับซ้อนทอดยาวต่อเนื่องกัน มีน้ำตกและถ้ำหินงอกหินย้อย
มากมายหลายแห่ง
นอกจากนี้ยังอุดมสมบูรณ์ด้วยสัตว์ป่าหายากและพันธุ์ไม้มีค่านานาชนิดขึ้นอยู่หนาแน่น
ซึ่งหลังจากเขื่อนรัชชประภา
ได้ก่อสร้างแล้วเสร็จ
พื้นที่ราบบางส่วนได้กลายเป็นอ่างเก็บน้ำ ทำให้ยอดเขาต่างๆ ได้กลายเป็นเกาะแก่งมองดูงดงามแปลกตา
ยากจะหา
ที่ใดเหมือน
เขื่อนรัชชประภา
สร้างปิดกั้นลำน้ำคลองแสงที่จังหวัดสุราษฎร์ธานี
เป็นเขื่อนอเนกประสงค์ที่ยังประโยชน์ด้านชลประทาน เพื่อการเพาะปลูกในพื้นที่
3 อำเภอ
ได้แก่
อำเภอบ้านตาขุน อำเภอคีรีรัฐนิคม อำเภอพุนพิน เนื้อที่ประมาณ 100,000 ไร่
แก้ไขปัญหาน้ำเสียและผลักดันน้ำเค็มที่ปากแม่น้ำตาปี
เป็นแหล่งประมงน้ำจืดที่สำคัญ
มีผลผลิตปีละ 300 ตัน เป็นแหล่งท่องเที่ยวที่ดึงดูดนักท่องเที่ยวปีละกว่า
80,000 คน และผลิตพลังงานไฟฟ้า
ปีละ 351
ล้านกิโลวัตต์ชั่วโมง
ป่าต้นน้ำเขื่อนบางลาง
เป็นป่าดงดิบชื้น
ครอบคลุมพื้นที่จังหวัดยะลาและจังหวัดนราธิวาส นับเป็นป่า "พรหมจารี"
ผืนสุดท้ายที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย ซึ่งน้อยคน
จะได้เคยเข้าไปสัมผัส
ปัจจุบันป่าบาลา-ฮาลา เป็นป่าต้นน้ำลำธารของอ่างเก็บน้ำเขื่อนบางลาง
ซึ่งยังคงสภาพป่าเขาสูงสลับซับซ้อน ที่ซ่อน
ความสวยสดงดงามและความเร้นลับของธรรมชาติไว้มากที่สุด
เขื่อนบางลาง
เป็นเขื่อนอเนกประสงค์ที่อยู่ใต้สุดของประเทศไทย
สร้างปิดกั้นแม่น้ำปัตตานีที่อำเภอบันนังสตา จังหวัดยะลา สามารถอำนวยประโยชน์ใน
ด้านการชลประทานแก่จังหวัดยะลาและปัตตานีได้ถึง
380,000 ไร่ ในแต่ละปี สามารถจับปลาได้เฉลี่ย 70 ตัน และมีนักท่องเที่ยวมาเยี่ยมชม
ถึง 24,000
คน นอกจากนี้ ยังสามารถผลิตพลังงานไฟฟ้าได้เฉลี่ยปีละ 200 ล้านกิโลวัตต์ชั่วโมง